استارتاپ‌های حوزه سلامت هوشمند: Telemedi از کشور لهستان


سلامت الکترونیک (e-Health)، سلامت موبایل (m-Health)، سلامت از راه دور (tele-health)، پزشکی از راه دور (tele-medicine)، سلامت دیجیتال (digital-health) و تعدادی عبارت دیگر، همه و همه برای اشاره به یک تغییر اساسی در حوزه‌ی بهداشت و سلامت به کار می‌روند: کاربرد روزافزون فناوری اطلاعات و ارتباطات برای از میان برداشتن مشکلات این حوزه‌ی بسیار با اهمیت است.

از سال‌ها قبل با کاربرد فناوری اطلاعات در پزشکی آشنا بوده‌ایم. تا پیش از انقلاب برنامک‌های (App) موبایل؛ اکثریت نرم‌افزارها و راهکارهای IT مخصوص استفاده‌ی پزشک‌ها، بیمارستان‌ها و آزمایشگاه‌ها تدارک دیده می‌شدند. هم‌اکنون شاهد به‌وجود آمدن استارتاپ‌هایی هستیم که به تهیه‌ی برنامک‌های (اپلیکیشن) موبایل برای عموم مردم می‌پردازند. در واقع IT در حال کم کردن فاصله‌ی متخصصان و پزشکان با عموم مردم است. به ویژه در نقاطی از جهان که تعداد پزشک‌ها و متخصصان حوزه‌ی بهداشت و درمان به نسبت جمعیت ساکن پایین‌است، این رویکرد می‌تواند نتایج شگفت‌آوری به بار آورد.

سیسکو در سال 2013 نتیجه‌ی یکی از تحقیقات خود را منتشر کرد که بنا به اطلاعات مندرج در آن، بیش از 70 درصد متقاضیان خدمات درمانی در آینده خواهان ویزیت مجازی توسط پزشک‌ها خواهند بود. این مطالعه‌ی دقیق شرکت سیسکو ارزش بسیار بالای تجاری خدمات telemedicine را گوشزد می‌کند.

از میان استارتاپ‌هایی که برای خدمات telemedicine شکل گرفته‌اند، شاخص‌ترین‌ها را می‌توان به دسته‌های زیر تقسیم‌بندی کرد:

دسته‌ی اول این استارتاپ‌ها، با استفاده از امکانات گوشی‌های موبایل امکان معاینه را به وجود می‌آورند. برای نمونه از دوربین‌های پیشرفته‌ی گوشی‌های امروزی برای بررسی قرنیه‌ی چشم استفاده می‌کنند.
دسته‌ی دوم با ساخت ابزارهایی که وابسته به تلفن‌های همراه هستند، امکان بررسی و پایش وضعیت بیمار تحت معالجه را فراهم می‌کنند.
دسته‌ی سوم سعی می‌کنند با استفاده از بانک‌های اطلاعاتی و جستجو، به سوالاتی در حوزه‌ی سلامت پاسخ دهند.
دسته‌ی دیگر تمام تمرکز خود را بر روی کاهش زمان ویزیت پزشک و حذف زمان انتظار سایر خدمات پزشکی گذاشته‌اند.
دسته‌ی آخری که به معرفی‌شان می‌پردازیم، استارتاپ‌هایی هستند که بر روی مشاوره‌های حوزه‌ی پزشکی و سلامت متمرکز شده‌اند.

پنج دسته‌ی بالا جامع و کامل نیستند؛ اما فصل مشترک همه‌ی آنها این است که بر مبنای یک برنامک (App) یا خدمات تحت وب بنا شده‌اند. در حوزه‌های دیگر بهداشت و سلامت نیز فعالیت‌های فراوانی انجام می‌شود؛ اما در پنج دسته‌ی بالا تعداد پرشماری استارتاپ در نقاط مختلف دنیا شکل گرفته و در حال فعالیت است.

در این مقاله به بررسی استارتاپ TELEMEDI از کشور لهستان می‌پردازیم.

این استارتاپ چه مشکلی را حل می‌کند؟

تله‌مدی از طریق یک برنامک که برای آندرویید و iOS در دسترس است، این امکان را فراهم کرده که تمام مردم بتوانند در هر زمانی و در هر مکانی (البته با دسترسی به اینترنت) با یک پزشک عمومی یا متخصص به طور مستقیم گفتگو کنند.

تله‌مدی برای مناطقی که به ازای هر هزار نفر بیمار، تعداد پزشکان کمی وجود دارد، امکان گفتگوهای گروهی را نیز فعال کرده است.

خدمات مشاوره "پزشکی از راه دور" مزایای بی‌شماری برای دولت، پزشک‌ها و خود مردم دارد:

هزینه‌های بیمه‌ی خدمات درمانی را به طرز قابل توجهی کاهش می‌دهد
از ایجاد صف‌های انتظار طولانی در مطب‌ها و بیمارستان‌ها جلوگیری می‌کند.
درآمد پزشکان را از طریق بهره‌گیری از اوقات بیکاری‌شان افزایش می‌دهد.
تمام مردم می‌توانند در هر زمان و مکانی، بدون محدودیت به پزشکان دسترسی داشته باشند.
سفرهای درون‌شهری و برون‌شهری را کاهش میدهد.

و بسیاری از مزایای دیگر که در آینده با بهره بردن از این فرصت جدید ایجاد خواهند شد.

تله‌مدی توسط سه دوست بنیان نهاده شد:

Paulina Nowak یک پزشک عمومی با سابقه‌ی هشت سال طبابت
Piotr Słomian یک تحصیل‌کرده‌ی رشته‌ی اقتصاد با تجربه‌ی فعالیت در زمینه‌های بازاریابی و سابقه‌ی پایه‌گذاشتن یک شرکت موفق
تجارت الکترونیک در لهستان
Paweł Sieczkiewicz یک توسعه‌دهنده‌ی وب و برنامک‌های موبایل

تله‌مدی از فوریه 2014 کار خود را با فعالیت این سه تن و سرمایه‌ای حاصل از پس‌انداز شخصی‌شان، آغاز کرد و موفق شد در اکتبر همین سال نخستین نسخه از برنامک خود را برای دو سکوی آندرویید و iOS منتشر کند. تله‌مدی با گذشت سه ماه از شروع به کار خود، آن هم در دوره‌ای آزمایشی، توانست موفق به جذب 500 بیمار و 26 پزشک در لهستان بشود. این تعداد تنها از طریق تبلیغات متنی اینترنتی گوگل (adWords) به این سرویس جذب شده بودند. سپس نخستین سرمایه‌گذار از راه رسید: 61 هزار یورو سرمایه اولیه که از سوی شعبه‌ی اروپای مرکزی و اروپای شرقی شتاب‌دهنده‌ی شرکت Telefonica که با نام Wayra شناخته می‌شود؛ تامین شد.

این استارتاپ سپس توانست مبلغ 78 هزار یورو سرمایه انجل (angel investment) از سوی VGP جذب کند و تعداد کارمندهای خود را به ده نفر افزایش داده و وارد بازار رومانی و بریتانیا شود.

تله‌مدی پس از ورود به این بازار توسط Wired بریتانیا به عنوان استارتاپ منتخب هفته معرفی شد.

Piotr Słomian یکی از بنیان‌گذاران و مدیرعامل تله‌مدی در گفتگویی با Wired بریتانیا ایده‌ی استارتاپ خود را این‌گونه تعریف می‌کند: صف‌های انتظار، دسترسی بد به متخصص مناسب و نیاز به سفرهای درون و حتی برون‌شهری برای رفتن به مطب پزشک تنها برای یک مشکل کوچک پزشکی؛ عواملی بودند که در پایه‌گذاشتن این ایده به یاری‌اش آمدند.

وی در گفتگویی دیگر داستان شکل‌گیری ایده‌ی تله‌مدی را این‌گونه شرح می‌دهد:

«والدین من پزشک بودند و افراد زیادی از آنها برای امور درمانی مشاوره می‌گرفتند. من تقاضای بالقوه‌ای برای مشاوره از راه دور از طرف کسانی که دسترسی آسانی به پزشک‌ها ندارند، مشاهده کردم. از سوی دیگر پزشکان نیز علاقه داشتند تا با ارایه‌ی خدمات مشاوره درآمد بیشتری کسب کنند.»

این استارتاپ چگونه کسب درآمد می‌کند؟

تله‌مدی برای جذب مشتری، نخستین تماس مشاوره را رایگان کرده است. پس از آن بابت مشاوره‌ها که از طریق گفتگوی مستقیم ویدیویی (یا صوتی و یا نوشتاری بسته به انتخاب متقاضی) با پزشکان صورت می‌گیرد؛ کمیسیون دریافت می‌کند.

تله‌مدی برای جذب مشتری، نخستین تماس مشاوره را رایگان کرده است. پس از آن بابت مشاوره‌ها که از طریق گفتگوی مستقیم ویدیویی (یا صوتی و یا نوشتاری بسته به انتخاب متقاضی) با پزشکان صورت می‌گیرد؛ کمیسیون دریافت می‌کند.

تله‌مدی برای شرکت‌های خدمات مشاوره و کارفرمایان یک بسته‌ی پرداخت ماهانه را پیشنهاد می‌کند که دسترسی نامحدودی به پزشک‌های طرف قرارداد تله‌مدی را فراهم می‌کنند. در واقع تله‌مدی به دنبال آن است که شرکت‌ها و موسسات مشاوره‌ای سنتی (که بیشتر از طریق تلفن خدمات ارایه می‌کنند) بتوانند با برند خود و با استفاده از پلت‌فرم خدماتی تله‌مدی به کسب‌وکار خود ادامه دهند. بدین ترتیب مشتریان این شرکت‌ها و موسسات از خدمات تله‌مدی استفاده خواهند کرد.

این بسته‌ی اشتراک ماهانه همچنین مناسب هتل‌ها، برخی شرکت‌های خصوصی که به کارکنان‌شان خدمات ویژه‌ی درمانی ارایه می‌کنند و بسیاری از مراکز دیگر نیز خواهد بود.

تله‌مدی در سایت خود مدعی شده که در نظام سنتی بهداشت و درمان (منظور روش حضوری است) می‌بایست حداقل از 4 روز قبل اقدام به تعیین وقت برای یک پزشک عمومی کنید. این عدد برای یک متخصص نزدیک به دو و نیم ماه خواهد بود. ادعایی که چندان دور از واقعیت به نظر نمی‌رسد و در همین کشور خودمان برای ویزیت برخی پزشکان به بیش از سه ماه وقت انتظار نیاز است. حال تله‌مدی مدعی است که از طریق سامانه‌ای که ارایه می‌کند به طور متوسط ظرف 15 دقیقه می‌توانید به پزشک موردنظرتان متصل شوید. تله‌مدی برای کاربران ثابت خود که از پزشک ثابتی مشاوره می‌گیرند؛ وعده‌ی انتظار 5 دقیقه‌ای داده و برای صحبت با یک پزشک متخصص حدود 3 ساعت زمان انتظار در نظر گرفته است.

در خصوص کاهش غیر قابل مقایسه‌ی زمان انتظار در روش ارایه شده توسط تله‌مدی هیچ شک و تردیدی وجود ندارد؛ اما آنچه که می تواند به پاشنه‌ی آشیل این استارتاپ و تمام استارتاپ‌های مشابه آن تبدیل شود؛ فهرست پزشکان و متخصصانی است که با این استارتاپ همکاری می‌کنند. بدیهی است که پزشکان حاذق و مشهور، تمایل کمتری به همکاری با چنین مجموعه‌هایی دارند؛ در حالی‌که مردم به طور خاص به دنبال چنین پزشکانی هستند. در واقع موفقیت یا عدم موفقیت تله‌مدی و سایر استارتاپ‌های مشابه در نحوه‌ی جذب پزشکان مشهور و فهرست آن‌هاست.

آینده این استارتاپ و مشکلات حقوقی

از مشکلات و ابهاماتی که تله‌مدی با آن روبرو شده، واکنش ارایه‌کننده‌های NHS یا همان بیمه‌های خدمات درمانی است. هنوز توافقی حاصل نشده که این بیمه‌ها راهکارهای مبتنی بر Tele Medicine را ذیل قراردادهای بیمه خود حساب بکنند و کمک پرداخت آن را به بیمه‌شدگان بپردازند.

مدیرعامل این استارتاپ بزرگترین مانع در رسیدن به موفقیت‌های بیشتر را قوانین ناقص و مبهم کشورهای مختلف دنیا برای حوزه‌ی telemedicine می‌داند؛ و به همین منظور نیز تعدادی حقوقدان حوزه‌ی پزشکی را استخدام کرده است. در حقیقت در خود کشور لهستان قوانین فعلی این اجازه را نمی‌دهند که پس از ویزیت مجازی، نسخه‌ای برای بیمار صادر بشود. پزشک‌ها تنها می‌توانند داروهای بدون نیاز به نسخه را، به بیماران تله‌مدی توصیه کنند.

با این وجود تله‌مدی سعی دارد از فناوری‌های آینده نهایت بهره را ببرد. از هم‌اکنون این شرکت روی پلت‌فرم Healthkit شرکت اپل متمرکز شده. این پلت‌فرم به تله‌مدی امکان دسترسی به حسگرهای گوشی و دیگر برنامک‌های مرتبط با سلامت را می‌دهد. در واقع ترکیب فناوری کیت سلامتی اپل با خدمات تله‌مدی این امکان را به پزشک‌ها می‌دهد تا از راه دور به پایش وضع عمومی بدن (مثل ضربان قلب) بیمار بپردازند و توصیه‌های خود را به اطلاع بیمار خود برسانند. در واقع با استفاده از این امکانات، پزشکان دیگر نیازی به پرسیدن سوال در خصوص عادت‌های حرکتی بیمار (مثل میزان پیاده‌روی، دویدن، ورزش و...) ندارند. حسگرهای گوشی اطلاعات کاملی را در این خصوص به پزشک‌ها ارایه خواهند کرد.

در مجموع تله‌مدی قدم در راهی گذاشته که در آینده‌ی نزدیک استارتاپ‌های مشابه زیادی در آن رقابت خواهند کرد. همان‌طور که گفته شد، آینده‌ی حوزه‌ی سلامت در گرو telemedicine است.